Khách sạn lâu đời nhất cố đô Huế tròn 122 tuổi
Ông Takeshi Kimoto có hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc tại SMBC, một trong những ngân hàng lớn nhất của Nhật Bản. Trước khi được bầu vào HĐQT VPBank, ông giữ chức vụ Trưởng phòng Phát triển thị trường châu Á của SMBC (Singapore) và SMBC (Nhật Bản). Đồng thời, ông cũng là thành viên Ban Giám sát Ngân hàng PT Bank BTPN Tbk tại Indonesia, một công ty con của SMBC.Xúc động cảnh chồng chăm vợ bị xuất huyết não
Phát biểu được đưa ra khi Tổng thống Putin đến thăm sở chỉ huy của Nhóm tác chiến Kursk. Theo hãng tin Tass, đây là lần đầu tiên ông Putin đến Kursk kể từ khi quân đội Ukraine tiến hành cuộc tấn công bất ngờ vào tỉnh này hồi tháng 8.2024.Trong chuyến thăm, nhà lãnh đạo đã tổ chức một cuộc họp với các chỉ huy quân sự và nghe báo cáo từ Tổng tham mưu trưởng, Đại tướng Valery Gerasimov. Ông Putin cảm ơn Bộ Tổng tham mưu và các đơn vị đang chiến đấu trong khu vực vì những nỗ lực của họ.Theo Tổng thống Putin, bên cạnh mục tiêu đánh bật quân đội Ukraine ra khỏi vùng Kursk, Moscow cũng sẽ xem xét việc thiết lập một "vùng an ninh" dọc biên giới với Ukraine.Theo tướng Gerasimov, quân đội Nga trong vòng 5 ngày qua đã giành lại 259 km2 lãnh thổ, bao gồm 24 thị trấn và làng mạc. Ông báo cáo lực lượng Ukraine trong khu vực phần lớn đã bị "bao vây" và "cô lập".Tổng tham mưu trưởng Gerasimov cho biết quân đội Ukraine đã mất hơn 67.000 binh sĩ trong nỗ lực xâm nhập. Ông nói quân đội Nga đã giành lại hơn 1.100 km2, tương đương 86% diện tích mà Ukraine từng kiểm soát kể từ khi bắt đầu cuộc phản công ở vùng Kursk vào năm 2024.Chuyến thăm diễn ra chỉ vài giờ sau khi xuất hiện tin tức về việc lực lượng Ukraine đã rút khỏi Sudzha, thành phố lớn nhất do Ukraine kiểm soát ở vùng Kursk. Các video trên mạng xã hội cho thấy quân Nga treo cờ tại trung tâm thành phố. Theo một số báo cáo, các cuộc giao tranh vẫn đang tiếp diễn ở khu vực ngoại ô phía tây và tây bắc của Sudzha.Đầu tuần này, quân đội Nga đã tái kiểm soát 12 khu định cư và hơn 100 km2 đất trong một cuộc tấn công bất ngờ, đồng thời giành lại khu công nghiệp của Sudzha. Chiến dịch này đã được chuẩn bị trong nhiều tháng, với sự tham gia của khoảng 800 binh sĩ đi bộ hàng dặm qua một đường ống dẫn khí trống để thâm nhập vào vị trí của Ukraine.Kyiv đã phát động một cuộc tấn công lớn vào khu vực Kursk hôm 6.8.2024, kiểm soát Sudzha và hàng chục ngôi làng. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết mục tiêu của chiến dịch là nhằm giành lợi thế cho các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai.Tuy nhiên, bước tiến của Ukraine sau đó bị quân Nga chặn đứng và lực lượng Moscow đã dần dần giành lại lãnh thổ.
Man City ký hợp đồng khủng với Grealish
Thông tư số 05/2025/TT-BGDDT quy định về chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông, dự bị đại học được Bộ GD-ĐT ban hành hôm 7.3.2025 và có hiệu lực từ ngày 22.4.2025. Trong thông tư này quy định cụ thể thời gian nghỉ hằng năm của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, giáo viên (trong đó có thời gian nghỉ thai sản của giáo viên). Thông tư số 05/2025/TT-BGDDT hướng dẫn: Trường hợp thời gian nghỉ hè và thời gian nghỉ thai sản của giáo viên nữ có giai đoạn trùng nhau, ngoài thời gian nghỉ theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều này thì thời gian nghỉ của giáo viên bao gồm:Giáo viên nam có vợ sinh con thì được nghỉ chế độ không? Hướng dẫn tại Thông tư số 05/2025/TT-BGDDT ghi: "Trường hợp giáo viên nam được nghỉ chế độ thai sản khi vợ sinh con theo quy định của luật Bảo hiểm xã hội, trong thời gian nghỉ chế độ, giáo viên nam được tính dạy đủ định mức tiết dạy theo quy định và không phải dạy bù. Trường hợp thời gian nghỉ chế độ thai sản khi vợ sinh con của giáo viên nam trùng với thời gian nghỉ hè thì không được nghỉ bù".Bắt đầu từ ngày 22.4.2025, khi Thông tư số 05 có hiệu lực, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng các trường sẽ được nghỉ hè như giáo viên (trước đây chỉ giáo viên được nghỉ hè, còn lại cán bộ quản lý trường học vẫn làm việc theo lịch làm việc của viên chức nhà nước theo quy định).Thông tư số 05/2025/TT-BGDDT quy định thời gian nghỉ hằng năm của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng:Như vậy, Thông tư số 05/2025/TT-BGDDT có một số quy định mới và điều chỉnh về chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông, dự bị đại học. Trong đó có bổ sung quy định về thời gian nghỉ hằng năm của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng. Và bổ sung quy định về thời gian nghỉ thai sản đối với giáo viên, trong đó có quy định việc thời gian nghỉ thai sản trùng với thời gian nghỉ hè.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Gắn camera trong lớp mầm non có xóa được bạo hành, như vụ Tí Bo không?
Lối chơi của CLB Ho Chi Minh City Wings khá đơn điệu khi dựa vào sức của bộ đôi ngoại binh Jeremy Smith và Yevgen Sakhniuk nên đội Nha Trang Dolphins hóa giải thành công, nâng cách biệt lên 10 điểm (43-33) ở hiệp 2.
